Trung Quốc vừa thực hiện một bước nhảy vọt trong cuộc đua công nghệ toàn cầu khi chính thức phóng lên quỹ đạo 12 vệ tinh đầu tiên thuộc chòm sao “Tam Thể” – một dự án mang tính cách mạng với tham vọng xây dựng siêu máy tính đầu tiên hoạt động ngoài không gian.
Đây không chỉ là một cột mốc lớn trong lịch sử phát triển công nghệ vũ trụ của Trung Quốc, mà còn là lời tuyên bố đầy tham vọng gửi đến toàn thế giới: Trung Quốc đã sẵn sàng cạnh tranh trực diện với các cường quốc công nghệ hàng đầu, đặc biệt là Mỹ.
Tam Thể – Không chỉ là một chòm vệ tinh
Tên gọi “Tam Thể” (Trisome) không chỉ gợi nhớ đến bộ tiểu thuyết khoa học viễn tưởng nổi tiếng của tác giả Lưu Từ Hân, mà còn phản ánh chính xác triết lý vận hành của dự án: sự phối hợp chặt chẽ giữa ba yếu tố – tính toán, truyền thông, và trí tuệ nhân tạo – được tích hợp ngay trong mỗi vệ tinh.
Mỗi vệ tinh trong hệ thống “Tam Thể” là một nút tính toán thông minh, được tích hợp chip AI, các module xử lý dữ liệu tốc độ cao và hệ thống truyền thông liên vệ tinh có độ trễ thấp. Điều này cho phép các vệ tinh không chỉ tiếp nhận dữ liệu mà còn xử lý và phân tích ngay trong quỹ đạo, thay vì phải truyền về Trái Đất rồi mới xử lý như mô hình truyền thống.
Hiệu năng cực khủng: Đối đầu trực tiếp với El Capitan
Hiện tại, hệ thống “Tam Thể” mới chỉ ở giai đoạn đầu với 12 vệ tinh, nhưng khi hoàn thiện, nó dự kiến sẽ bao gồm 300 vệ tinh phủ rộng khắp quỹ đạo tầm thấp, tạo thành một hạ tầng điện toán đám mây không gian đầu tiên trên thế giới.
Khi đi vào hoạt động đầy đủ, “Tam Thể” sẽ có khả năng thực hiện tới 1.000 peta operations per second (POPS) – tương đương 1 tỷ tỷ phép tính mỗi giây. Để so sánh, siêu máy tính El Capitan của Mỹ, hiện được coi là mạnh nhất thế giới, đạt khoảng 2 exaFLOPS (2 tỷ tỷ phép tính/giây). Điều đó có nghĩa là “Tam Thể” hoàn toàn có thể vươn lên vượt qua El Capitan, ít nhất là về mặt hiệu năng tiềm năng.
Lợi thế chiến lược: Xử lý dữ liệu ngay trong không gian
Một trong những điểm mạnh mang tính chiến lược của “Tam Thể” chính là khả năng xử lý dữ liệu ngay tại chỗ. Trong bối cảnh lượng dữ liệu thu thập từ các vệ tinh ngày càng khổng lồ – từ ảnh vệ tinh, cảm biến viễn thám, đến tín hiệu radar – việc phải truyền toàn bộ dữ liệu thô về mặt đất để xử lý khiến hệ thống dễ rơi vào tình trạng tắc nghẽn, độ trễ cao và tiêu tốn tài nguyên.
Với “Tam Thể”, dữ liệu có thể được phân tích ngay khi thu nhận, chỉ truyền về Trái Đất những thông tin đã qua xử lý, giúp giảm tải hạ tầng mặt đất, rút ngắn thời gian phản hồi và tăng độ chính xác trong các ứng dụng như giám sát môi trường, quốc phòng, cảnh báo thiên tai, và thậm chí là thương mại.
Bắt tay “nội địa” – Tự lực phát triển toàn diện
Dự án “Tam Thể” là kết quả của sự hợp tác giữa Phòng thí nghiệm Chiết Giang, công ty công nghệ hàng không vũ trụ Guoxing Aerospace, và nền tảng truyền thông vệ tinh HiStarlink – tất cả đều là các tổ chức trong nước. Điều này thể hiện quyết tâm tự chủ công nghệ và thoát khỏi phụ thuộc vào phương Tây trong lĩnh vực then chốt như hàng không vũ trụ và điện toán đám mây.
Hạ tầng phần cứng, phần mềm, cũng như các thuật toán học máy phục vụ cho dự án đều được Trung Quốc phát triển nội địa, tạo nền tảng vững chắc để mở rộng quy mô và duy trì tính độc lập trong tương lai.
Cuộc đua mới trong không gian số
Không chỉ đơn thuần là một thành tựu công nghệ, dự án “Tam Thể” còn là đòn phủ đầu chiến lược của Trung Quốc vào cuộc đua vũ trụ thế kỷ 21. Khi dữ liệu và năng lực xử lý trở thành “vũ khí tối thượng” trong kỷ nguyên số, việc sở hữu siêu máy tính ngoài không gian có thể đem lại lợi thế vượt trội về quân sự, kinh tế và khoa học.
Với việc chính thức triển khai chòm vệ tinh Tam Thể, Trung Quốc đang đặt nền móng cho một mạng lưới hạ tầng tính toán siêu mạnh, có khả năng bao phủ toàn cầu mà không cần đến hệ thống cáp quang hay trung tâm dữ liệu truyền thống.
Kỷ nguyên điện toán không gian đã bắt đầu
Việc Trung Quốc phóng thành công chòm vệ tinh “Tam Thể” không chỉ là một bước đột phá về công nghệ, mà còn mở ra một kỷ nguyên hoàn toàn mới cho ngành điện toán – nơi mà không gian không còn là giới hạn, mà là nền tảng hạ tầng tiếp theo.
Trong tương lai gần, những gì chúng ta gọi là “điện toán đám mây” có thể sẽ không còn tồn tại ở mặt đất nữa – mà sẽ trôi nổi ngoài quỹ đạo, phủ rộng khắp hành tinh. Và Trung Quốc, rõ ràng, không muốn là người đi sau trong cuộc cách mạng đó.